ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΑΘΕΙΣΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
(Μετάφραση από την ρωσικήν γλώσσαν: Κώστας Μαυρόπουλος
Δημοσιογράφος-συγγραφεύς)
Ζούμε σε μίαν εποχήν θυελλωδών κοινωνικο-πολιτικών ταραχών σε διάφορες ηπείρους και χώρες, όπου τα γεγονότα συντελούνται με καλειδοσκοπικήν ταχύτηταν. Τα επακόλουθα της βαθείας οικονομικής κρίσεως στην ιστορική μας Πατρίδαν, την Ελλάδαν, προκαλούν ιδιαιτέραν οξύτηταν και πόνον σ’ εμάς, τους εκπροσώπους της Διασποράς των Ελλήνων στις χώρες του μετασοβιετικού χώρου.
Δυστυχώς, είμεθα αναγκασμένοι να διαπιστώνουμε την ακόμα βαθυτέραν κρίσιν, την οποίαν βιώνει το Παγκόσμιον Κοινωνικόν Κίνημα των Ελλήνων.
Οι επανειλημμένες προσπάθειες επί είκοσι πέντε ήδη έτη διά την δημιουργίαν ενός Παγκοσμίου Οργάνου με αποτελεσματικές ενέργειες, είχαν έως σήμερον ένα θλιβερόν αποτέλεσμα: την αποτυχίαν είτε την δημιουργίαν τυπικών ψευδοοργανώσεων, όπως είναι σήμερον το ΠΑΣΠΕ (Παγκόσμιον Συμβούλιον Ποντιακού Ελληνισμού), στην σύνθεσιν του οποίου περιλαμβάνονται μία και ημισεία Ομοσπονδία Ποντίων, δηλαδή, η Ελληνική ΠΟΠΣ και μία από τις δύο Ομοσπονδίες της Αυστραλίας.
Το ίδιον συμβαίνει, θα λέγαμε, και με την σημερινήν ΔΙΣΥΠΕ (Διεθνής Συνομοσπονδία Ποντιακού Ελληνισμού) μίαν άλλην, ονομαζομένην Παγκοσμίαν Οργάνωσιν των Ποντίων. Θλιβεράν τύχην είχε και το περίφημον ΣΑΕ (Συμβούλιον Αποδήμου Ελληνισμού), το οποίον τελευταίως κινείται σπασμωδικώς.
Ας προσπαθήσουμε να αναλύσωμεν συντόμως, τι συμβαίνει εις το ποντιακόν μας οικοκυριόν και, γενικώς, ποία είναι τα αίτια αυτών των αποτυχιών σε επίπεδον Οργάνων του Παγκοσμίου Ελληνισμού και, ειδικότερον, του Ποντιακού.
Ο Παγκόσμιος Ελληνισμός στις αρχές του ΚΑ΄ αιώνος, εξεταζόμενος από εμάς σε επίπεδον Κοινωνικών Οργανώσεων, θέτει ενώπιόν μας, δι’ άλλην μίαν φοράν, το θέμα της δημιουργίας ορισμένων οργανωτικών δομών, διά την πραγματοποίησιν προγραμ-ματικών σκοπών και καθηκόντων πανεθνικού χαρακτήρος.
Γνωρίζουμε ό,τι τις τελευταίες δεκαετίες επανειλημμένως κατεβλήθησαν ανάλογες προσπάθειες.
Ενθυμούμεθα ό,τι στα τέλη της δεκαετίας 1980 με αρχές της δεκαετίας 1990, όταν στην Σοβιετικήν Ένωσιν και, παραλλήλως, σε πολλές χώρες του μετασοβιετικού χώρου ενεφανίσθησαν δεκάδες και εκατοντάδες Σύλλογοι, Πολιτιστικά Κέντρα και Ομοσπονδίες Ποντιακών Συνδέσμων. Ήτο εποχή πρωτοφανούς αναβρασμού του Ελληνικού Εθνικού Κινήματος στις χώρες μας, καθώς επίσης σε πολλές άλλες χώρες:
- 1991 – επραγματοποιήθη το πρώτον και, δυστυχώς, το μοναδικόν Συνέδριον των Ελλήνων της πρώην ΕΣΣΔ. Μετά την κατάρρευσιν της Σοβιετικής Ενώσεως, συντόμως, καταρρέει και η Πανενωσιακή Οργάνωσις Ελλήνων της ΕΣΣΔ «Πόντος», η οποία ιδρύθη σ’ αυτόν το Συνέδριον.
- Την ιδίαν εποχήν και μετέπειτα στην Θεσσαλονίκην, πραγματοποιούνται τα πολυδιαφημισθέντα Παγκόσμια Συνέδρια Ποντιακού Ελληνισμού, που απέβησαν εορτές ενώσεως διά μερικές ημέρες: ωραίες εκκλήσεις, συνθήματα, πομπώδη λόγια και… πλήρης σιγή μέχρι τις επόμενες ευρείες αντιπροσωπευτικές ομηγύρεις…
- Τέλος, το 1999, στην Βοστώνην δημιουργείται το ΠΑΣΠΕ (Παγκόσμιον Συμβούλιον Ποντιακού Ελληνισμού), ήτοι, καθογητικόν και συντονιστικόν Όργανον, εις το οποίον εισήλθαν εκείνην την εποχήν πολλές, αλλά όχι όλες οι Ποντιακές Ομο-σπονδίες της Υφηλίου.
Πάλιν ευφορία, νέες ελπίδες, νέες αναμονές. Το αποτέλεσμα είναι γνωστόν: ασίγαστος επί 25 έτη εμφύλιος πόλεμος μεταξύ διαφόρων Ομοσπονδιών, πρωτίστως και κυρίως στην Ελλάδαν, ο οποίος μετεφέρθη και σε άλλες χώρες.
- Το 1995, με την άμεσον αρωγήν της κυβερνήσεως της Ελλάδος, δημιουργείται το ΣΑΕ (Συμβούλιον Αποδήμου Ελληνισμού), το οποίον εδημιουργήθη και λειτουργεί συμφώνως με την Ελληνικήν Νομοθεσίαν και χρηματοδοτείται από το Ελληνικόν κράτος.
Και αυτό το Όργανον έχει πλήρως παγώσει, με εξαίρεσιν τις Περιφέρειες των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ.
Τοιουτοτρόπως, μετά πάροδον ενός τετάρτου του αιώνος είμεθα αναγκασμένοι, δυστυχώς, να διαπιστώσουμε τα εξής: παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες, σε αυτόν τον Πανελλήνιον, συμπεριλαμβανομένου του Ποντιακού, χώρον, δεν ενεφανίσθη ουδεμία σοβαρά, αποτελεσματικώς ενεργούσα Διεθνής Οργάνωσις.
Οι Ποντιακές ΠΑΣΠΕ και ΔΙΣΥΠΕ υπάρχουν, όπως ήδη ελέχθη, μόνον κατ’ ευφημισμόν, όσον δε, το πάλαι ποτέ ισχυρόν ΣΑΕ απεξηράνθη, αφήνοντας πίσω του μόνον την πέμπτην Περιφέρειαν.
Βεβαίως, αναφύεται η λογική ερώτησις:
Πού έγκεινται τα αίτια αυτής της μακροχρονίου ποντιακής μας και, γενικώς, πανεθνικής ασθενείας, η οποία επί μερικά ήδη έτη κατατρώγει την ενότητάν μας και εις τι πρέπει να ελπίζουμε;
Κατά την γνώμην μου, είναι δυνατόν, από αυτήν την άποψιν, να διακρίνουμε ορισμένα αίτια. Παραθέτω μερικά από αυτά:
- 1. Ως πρώτον αίτιον προκύπτει το εξής: Η κρίσις στην Ελλάδαν είχεν ως επακόλουθον την κρίσιν όλων αυτών των Οργανώσεων. Αυτό, βεβαίως, έλαβεν χώραν. Όλες αυτές οι Οργανώσεις, λειτουργούσαν βασικώς, χάριν των ελληνικών, εννοώ τα κρατικά χρήματα. Τελείωσαν τα χρήματα, ετελείωσε και η δραστηριότης αυτών των Οργανώσεων. Όμως, οι ενδείξεις της βαθείας κρίσεως του ΣΑΕ ήσαν καταφανείς και ενωρίτερον, ενώ στις Ποντιακές Οργανώσεις αυτό συνεχίζεται πάνω από δύο δεκάδες ετών. Η κρίσις της Ελλάδος απεκάλυψε μόνον τις βαθιές ρίζες των αντιθέσεων στο Ποντιακόν και Πανεθνικόν Κίνημα, συμπεριλαμβανομένου του ΣΑΕ.
- 2. Ως ένα άλλον αίτιον των οργανωτικών μας προβλημάτων, ομιλώντας διά τον Πο-
ντιακόν Ελληνισμόν, θα ανέφερα τον ασίγαστον πόλεμον, άλλως δεν είναι δυνατόν να ονομασθή, μεταξύ των Ποντιακών Ομοσπονδιών εντός της ιδίας της Ελλάδος. Στην αρχήν εκφραζόταν με τις αντενέργειες μεταξύ ΠΟΠΣ (Πανελλήνιος Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων) και ΟΠΣΝΕ (Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Νοτίου Ελλάδος), ενώ σήμερον διεξάγεται πάλη ζωής και θανάτου μεταξύ ΠΟΕ (Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος) και ΠΟΠΣ.
Τα κύρια αίτια αυτού του πολέμου, δυνάμεθα να τα συνοψίσουμε στερεοτύπως ως εξής: ήτο και παραμένει ισχυρά πάλη διά την ηγεσίαν του Ποντιακού Κινήματος τόσον στην Ελλάδαν, όσον και σε Παγκόσμιαν κλίμακαν, η υπέρμετρος κομπορρημοσύνη ορισμένων καθοδηγητών Ποντιακών Οργανώσεων περί της απολύτου ανωτερότητός τους («ποιος είναι ο πρώτος στο χωριό»), μέσω των οποίων προσεπάθησαν και προσπαθούν να αποκτούν διάφορα κέρδη: πολιτικά, οικονομικά και παντοειδών άλλων, συμπεριλαμβανομένου του τίτλου του «Εθνάρχου».
Όλα αυτά, δυστυχώς, ελάμβαναν και λαμβάνουν χώραν, ως σήμερον.
Αυτή η πάλη των Ποντιακών Ομοσπονδιών στην Ελλάδαν συνεχίζεται μέχρι σήμε-ρον και, κατά την γνώμην μου, πρακτικώς, δεν υπάρχουν πραγματικές προϋποθέσεις ό,τι θα λήξη με την ποθητήν εκεχειρίαν στο εγγύς μέλλον.
Ωστόσον, κατά την γνώμην μου, κύριον αίτιον είναι άλλον:
- 3. Οι Οργανώσεις μας, οι οποίες ως προς το καθεστώς και τον χαρακτήραν τους είναι κοινωνικές, όμως, ενώ δεν είναι πολιτικές οργανώσεις, κατευθύνουν τις δραστηριότητές τους στα πεδία των πολιτικών παιγνίων.
Δι’ αυτόν τον λόγον, υπόκεινται στην επίδρασιν όλων των παραγόντων, που επηρεάζουν τον σχηματισμόν και την λειτουργίαν πολιτικών ομάδων και ενώσεων, προτίστως δε, των συμφερόντων: προσωπικών, ομαδικών, συντεχνιακών, οικονομικών, πολιτικών και παντοειδών άλλων. Είναι ευνόητον ό,τι «αδύνατος κρίκος», από αυτήν την άποψιν, είναι οι Ποντιακές Ομοσπονδίες της Ελλάδος, οι οποίες τακτικώς ησθάνοντο και αισθάνονται την ασαφήν αλλά ισχυράν πίεσιν εκ μέρους διαφόρων κρατικών οργανώσεων και αξιωματούχων, με σκοπόν να τις προσελκύσουν προς το μέρος τους κατά τις βουλευτικές ή εκλογές Τοπικής Αυτοδιοικήσεως. Γεγονός, που στερεοτύπως εμφυτεύει τους δηλητηριώδεις σπόρους της αντιπαρατάξεως και της διχόνοιας στο Ποντιακόν περιβάλλον.
Είναι απαραίτητον, βεβαίως, να σημειωθή ό,τι αυτό είναι, κάθε άλλον, παρά ελληνικόν φαινόμενον, διότι το αυτόν συμβαίνει πολιτισμένως και όχι τόσον, σε όλες τις χώρες. Πρόκειται διά νομοτέλειες λειτουργίας αυτού του ζώντος οργανισμού, της ανθρωπίνης κοινωνίας. Αυτό συνέβαινε στο παρελθόν, αυτό συμβαίνει σήμερον και αυτό θα συμβαίνη στο μέλλον. Ωστόσον στην Ελλάδαν αυτή η πάλη διά την επίδρασιν επί των μαζών, μέσω των κοινωνικών οργανώσεων, συχνάκις ελάμβανε τερατώδεις μορφές.
- 4. Ουσιαστικόν αίτιον των προβλημάτων μας είναι η σχέσις του κράτους (εννοώ, βεβαίως, το ελληνικόν κράτος) και του ΣΑΕ, των Παγκοσμίων Ποντιακών και άλλων Οργανώσεων.
Δυστυχώς, είμεθα αναγκασμένοι να διαπιστώσουμε ό,τι αυτό ενεφανίσθη πλέον παραστατικώς στο παράδειγμα του ΣΑΕ, πως στην Ελλάδαν δεν υπήρχε σοβαρή στρατηγική διά την Διασποράν των πολλών εκατομμυρίων Αποδήμων Ελλήνων.
Αυτό ακριβώς και θεωρώ ως βασικόν αίτιον της καταρρεύσεως του ΣΑΕ και της απομονώσεως, κατά καιρούς δε, της βαθείας αντιπαραθέσεως των Ποντιακών Οργανώσεων. Οι κρατικές δομές και Οργανώσεις στο πρόσωπον των Κομμάτων της Βουλής, εξεδήλωναν πρωτοφανήν δραστηριότηταν, ιδιαιτέρως προ των εκλογών, επιδιώκοντας μικροκομματικούς στόχους. Συχνάκις τα Κόμματα δεν ήσαν φειδωλά σε δωροδοκίες και υποσχέσεις, διαιρώντας το Πανελλήνιον σε μικρές αντιπαρατιθέμενες ομάδες. Ιδιαιτέρως φανερόν ήτο αυτό τόσον εντός της Ελλάδος, όσον και μεταξύ της Διασποράς πολυαρίθμων Ελλήνων στην Γερμανίαν και άλλες χώρες της Ευρώπης, πολλές χιλιάδες εκπροσώπων της οποίας ελάμβαναν και λαμβάνουν μέρος στις βουλευτικές εκλογές της Ελλάδος.
Η ιδέα της δημιουργίας Παγκοσμίου Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού ήτο απλώς θαυμασία. Αμερολήπτως πρέπει να σημειώσουμε ό,τι τα πρώτα έτη επραγματοποιήθη μεγάλη και ενδιαφέρουσα εργασία σχετικώς με την εκλαΐκευσιν και διάδοσιν της ελληνικής γλώσσης και του ελληνικού πολιτισμού, της πνευματικότητός μας, του προσηλυτισμού των διαχρονικών ιδεών και αξιών της Ορθοδοξίας, στην σημαντικήν διεύρυνσιν και αναζωπυρώσεως των σχέσεων της Διασποράς και, πρωτίστως της νεολαίας, με την ιστορικήν Πατρίδαν.
Όμως, αντί της προσηλωμένης στον σκοπόν διευρύνσεως και αναπτύξεως της δραστηριότητος προς αυτήν την κατεύθυνσιν, καθώς επίσης της χρήσεως αυτού του μοναδικού μηχανισμού διά την λύσιν των γεωπολιτικών μας προβλημάτων (έστω και σε μικρόν βαθμόν), διά την ενίσχυσιν των πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων με τις χώρες διαμονής των αποδήμων Ελλήνων, χρησιμοποιώντας δι’ αυτόν τον σκοπόν και τις παρασκηνιακές ενέργειες των Ελλήνων παραγόντων του τόπου (Ελληνικόν Lobby), το φίλτατόν μας Ελληνικόν κράτος περιορίσθη σε ερωτοτροπίες με αυτό το Παγκόσμιον Όργανον της Διασποράς.
Το ΣΑΕ απέβη όργανον στα χέρια κρατικών αξιωματούχων στις κοντόφθαλμες και μικρές διακομματικές τους συγκρούσεις και αντεγκλήσεις. Εδημιουργήθη κωμικο-τραγική κατάστασις: το κράτος προσποιήτο πως ενδιαφέρεται διά την γνώμην και τις θέσεις του ΣΑΕ, ενώ στην πράξιν το περιφρονούσε πλήρως, το δε ΣΑΕ επιθυμούσε να φαίνεται Όργανον, που επιδρά στην διαμόρφωσιν της πολιτικής στην Ελλάδαν ως προς τα θέματα της Διασποράς, ενώ δεν είχε καμμίαν πραγματικήν επίδρασιν. Ήτο οφθαλμοφανές ό,τι αυτό το Πανελλήνιον Όργανον αδυνατούσε να ακολουθή ανεξά-ρτητον πολιτικήν σε συνθήκες πλήρους οικονομικής εξαρτήσεως από το κράτος. Και ήδη από τα πρώτα έτη λειτουργίας του ηχούσαν φωνές διά την ανάγκην οικονομικής απεξαρτήσεως του ΣΑΕ.
Παραθέτουμε και κάτι άλλο, που δεν είναι ολιγότερον σημαντικόν.
Επίσης είναι αδύνατον να αποβής αποτελεσματικώς ενεργός «κυβέρνησις» της τεραστίας Διασποράς του Αποδήμου Ελληνισμού, ασχολουμένη με αυτό το θέμα ερασιτεχνικώς. Το Προεδρείον συνήρχετο 2-3 φορές ετησίως επί μερικές ημέρες, ενώ όλα τα μέλη του ησχολούντο με την βασικήν εργασίαν τους και ήσαν διασκορπισμένα σε διάφορες χώρες και ηπείρους.
Χρειαζόταν επαγγελματικός χειρισμός.
Εκτός αυτού, ο αιών των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της νανοτεχνολογίας απαιτεί επιστημονικόν χειρισμόν ενός τέτοιου περιπλόκου φαινομένου, όπως η Διασπορά, που περιλαμβάνει πολλά εκατομμύρια άτομα, διασκορπισμένα ανά την υφήλιον.
Με άλλα λόγια, ομιλούμε περί αναγκαιότητος να διαθέτης ιδικήν σου δεξαμενήν σκέψεως, ήτοι μικρόν Κέντρον Ερευνών (είτε Ινστιτούτον), διά τα προβλήματα της Διασποράς.
Έστω μίαν ολιγάριθμον ομάδαν εμπειρογνωμόνων, που θα συλλέγη και θα αναλύη πληροφορίες και θα κάνη συστάσεις. Είτε, επαναλαμβάνω, το ΣΑΕ πρέπει να διαθέτη ιδικήν του, θα λέγαμε, κυβέρνησιν, ήτοι επαγγελματικώς λειτουργούντος μηχανισμού, αποτελουμένου εκ συνεργατών υψηλής καταρτίσεως.
Η αποτελουμένη εκ πολλών εκατομμυρίων ατόμων Διασπορά μας διαθέτει τερά-στιον πολιτικόν, οικονομικόν και διανοητικόν δυναμικόν, που στην Ελλάδαν δεν είναι δυνατόν να κατατάσσεται στα αζήτητα. Είναι πολύ παράξενον, πως ακόμα και σήμε-ρον, την εποχήν της βαθείας οικονομικής κρίσεως στην Ελλάδαν, η ιστορική Πατρίδα μας να μην προσπαθή, έστω με κάποιον τρόπον, να ενεργοποιήση αυτόν τον μοναδικόν παράγοντα.
Εν τω μεταξύ, το κράτος διαθέτει έναν ενδιαφέροντα έμεσσον μηχανισμόν νε-κραναστάσεως αυτού του σημαντικού Οργάνου, που είναι το ΣΑΕ. Εννοώ την ψήφισιν νόμου διά το δικαίωμα ψήφου των αποδήμων Ελλήνων και την συμμετοχήν εκπροσώπων των στο Ανώτατον Νομοθετικόν Όργανον της Ελλάδος.
Αυτό, πιθανόν να φέρη συμβολικόν χαρακτήραν, αλλά θα επιτρέψη την αναγέννησιν του ΣΑΕ, θα ανεβάση ουσιαστικώς τον ρόλον και το κύρος του στην πολύπλοκον εποχήν μας και, το κυριότερον, θα ανεβάση σε ένα νέον επίπεδον τις αμοιβαίες σχέσεις της Διασποράς, η οποία διαθέτει επτά εκατομμύρια άτομα, με την ιστορικήν Πατρίδαν. Προς τι, το ΣΑΕ εδώ, μπορούν κάποιοι να προβάλουν αντιρρήσεις στην πρότασίν μου. Η απάντησις είναι απλή: Ο τύπος των αμοιβαίων σχέσεών τους δεν είναι δύσκολον να επινοηθή. Το ερώτημα αυτό, όπως γνωρίζετε, πολλές φορές συνεζητήθη στην Βουλήν των Ελλήνων, αλλά, δυστυχώς, δεν έχει λυθεί.
Εάν η Ελλάδα είναι έτοιμη να επιστρέψη στην εξέτασίν του, άγνωστον. Ο καιρός θα δείξη.
- 5. Μου φαίνεται πολύ σημαντικόν και κάτι άλλο: Στα πανώ των οργανώσεων μας, πρακτικώς, δεν υπήρξε κάποια ορθολογική πανεθνική ιδέα, που θα μπορούσε να μας ενώση, όντας τόσον διαφορετικοί, ζώντας σε διαφορετικές συνθήκες, μερικές δε φορές και με διαφορετικήν νοοτροπίαν.
Γνωρίζουμε ότι τους ανθρώπους τους ενώνουν τα ενδιαφέροντα.
Τι μπορεί να μας ενώση εμάς, τους Ποντίους Έλληνες, κατοίκους πολλών χωρών της υφηλίου;
Ετησίως και σε διάφορες ευρείες αντιπροσωπευτικές ομηγύρεις, ακούμε ένα και το αυτόν, τις ίδιες κοινές εκκλήσεις. Πόσους πυρίνους λόγους στον κατάλληλον χρόνον και παραπλήσιον έχουμε ακούσει διά την γενοκτονίαν του Ποντιακού Ελληνισμού; Αλλά τι ακριβώς έγινε προς αυτήν την κατεύθυνσιν; Πολύ λίγα.
Ας πούμε ό,τι η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος, η ΠΟΕ, οι καθοδηγητές της οποίας δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν ότι συνενώνουν άνω των 400 Συλλόγων και θεωρούν κυριότερον επίτευγμά τους την ετησίαν πραγματοποίησιν εκδηλώσεως στην πλατείαν της Αγίας Σοφίας στην Θεσσαλονίκην, την 19ην Μαΐου, Ημέραν Γενοκτονίας των Ποντίων Ελλήνων στην Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν, μέχρι σήμερον, πρακτικώς, περιορίζονται σ’ αυτήν την πολύ σημαντικήν, αλλά καθαρώς εσωτερικήν ελληνικήν εκδήλωσιν. Δεν είναι δύσκολον να πραγματοποιούνται τέτοιες εκδηλώσεις εντός της Ελλάδος και, βασικώς, με κρατικά χρήματα, αλλά οποία είναι η απήχησις; Ενδεχομένως, δεν είναι τυχαίον το γεγονός ό,τι χρόνον με τον χρόνον σ’ αυτές τις εκδηλώσεις προσέρχονται όλον και ολιγότερα άτομα και όλον και ολιγότερον ενδιαφέρον επιδεικνύουν δι’ αυτές ακόμα και τα ΜΜΠ. Διά να μην αναφέρουμε ό,τι τέτοιες εκδηλώσεις δεν έχουν καμμίαν Διεθνήν απήχησιν. Άραγε δεν είναι σαφές ότι είναι απαραίτητον να πραγματοποιούνται πιο σοβαρές ενέργειες και με κάποιες άλλες μορφές, πχ, τακτικές και ισχυρές Διεθνείς ενέργειες σε πρωτεύουσες της υφηλίου, οι οποίες διαθέτουν επιρροήν, μαζί με άλλες ενδιαφερόμενες δυνάμεις (Εβραίους, Αρμενίους, Ασσυρίους), με την συμμετοχήν αλληλέγγυων προς εμάς σημαντικών πολιτι-κών με κύρος και την ισχυρήν εξασφάλισιν πληροφοριών εκ μέρους μεγάλων ξένων ΜΜΠ; Μόνον τότε θα μπορέσουμε να ελπίζουμε σε κατανόησιν και υποστήριξιν άλλων χωρών του κόσμου. Άλλως τε, είναι απαραίτητον να υπογραμμίσουμε και κάτι άλλο: είναι δύσκολο να υπολογίζουμε σε ευόδωσιν αυτού του προβλήματος, χωρίς ενεργείς θέσεις και αφοσιωμένες στον σκοπόν ενέργειες του ελληνικού κράτους, που, δυστυχώς, δεν υπήρξαν, σε διάκρισιν, θα λέγαμε από την Αρμενίαν. Χωρίς, βεβαίως, να αναφερθούμε στην πρόσφατον προκλητικήν ανακοίνωσιν του Υπουργού Παιδείας της Ελλάδος σχετικώς με την Γενοκτονίαν, που μας επιστρέφει στο θέατρον του παραλόγου.
Εκκινώντας από το λεχθέν, θα επιτρέψω στον εαυτόν μου την εξής ερώτησιν:
Είναι ορθόν σήμερον, όταν ακόμα και το προσφιλές μας κράτος καταλαμβάνει μίαν τόσον ολισθηράν θέσιν έναντι αυτού του Πανεθνικού προβλήματος, καθιστώντας δυσκολοτέραν, ως προς την διευθέτησίν του, την πολιτικήν έκκλησιν διά την μοναδικήν ενωτικήν μας ιδέαν;
Βεβαίως, δεν δυνάμεθα να ξεχάσουμε την τραγωδίαν του λαού μας, την ιστορίαν μας. Ο αγώνας διά την αναγνώρισιν της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, όλων των Ελλήνων της Μικράς Ασίας είναι διά τον καθέναν από εμάς ιερός.
Όμως, πρέπει να αναζητούμε και να προβάλουμε επίσης και άλλες ιδέες, προτάσεις και συνθήματα, που είναι κατανοητά και προσφιλή στον λαό μας, διά την αντιμετώπισιν των σημερινών προβλημάτων του.
Οι συνταξιούχοι-επαναπατρισθέντες από τις χώρες της μετασοβιετικής εποχής και την Βόρειον Ήπειρον, πχ, παντελώς δεν θα μας κατανοήσουν, αν στα πανώ μας αναγράψουμε εκκλήσεις περί της Γενοκτονίας στην Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν, στην αρχήν του περασμένου αιώνος, αποσιωπώντας τελείως την οικονομικήν Γενοκτονίαν τους στην σημερινήν Ελλάδαν, την Πατρίδαν μας, όταν η προσφιλής κυβέρνησις στερή τις 15-20 χιλιάδες υπερηλίκων και ανίσχυρων πολιτών της χώρας την μοναδικήν πηγήν υπάρξεως, ήτοι την σύνταξιν των ανασφάλιστων πολιτών της Ελλάδος (Νόμος 4093/2012).
Πολύ σημαντική είναι και μία άλλη πλευρά του προβλήματος: Δεν είναι δυνατόν να δημιουργής, βασιζόμενος μόνον στο παρελθόν σου. Χρειάζονται νέες Πανεθνικές ιδέες, που θα υιοθετηθούν και θα προσελκύσουν πολλούς, πρωτίστως δε, την νέαν γενεάν.
Η ιστορία μας υπαγορεύει και μας δίνει αρκετά παραδείγματα, όταν ισχυρός ενοποιητικός παράγων δύναται να αποβή κάποια ελκυστική ιδέα: ιδεολογική, θρησκευτική, Πανεθνική κλπ. Το δυσκολότερον και σημαντικότερον είναι η επισήμανσις αυτής της ιδέας, η οποία δύναται να μας ενώση, ασχέτως των διαφορών μας.
Υπάρχει, άραγε, τέτοια ορθολογική ιδέα, ποντιακή, Πανεθνική;
Είναι δύσκολη υπόθεσις να ενώσης άτομα διαφορετικού τύπου, σε διάφορες χώρες της υφηλίου, γύρω από μίαν αφηρημένην ποντιακήν ιδέαν. Οι προσπάθειες να παίξη κανείς με τα συναισθήματά μας, εξαπατώντας μας με αφηρημένες λέξεις περί του πατριωτισμού μας και του καθήκοντός μας, είναι καταδικασμένες σε αποτυχίαν. Η θέσις ότι είμαστε Πόντιοι και θα πρέπη να είμεθα μαζί, δεν λειτουργεί στην περίπτωσιν αυτήν ως κατηγορική προσταγή.
Είμεθα Πόντιοι, αλλά έχουμε διαφορές. Ζούμε σε διαφορετικές χώρες με διαφορετικές κοινωνικο-πολιτικές, οικονομικές και άλλες συνθήκες, οπότε είναι φυσικόν να έχουμε διαφορετικές νοοτροπίες και κοσμοθεωρητικές απόψεις, διαφορετική στάση και αντίληψη του κόσμου, μερικές φορές δε, διαμετρικώς αντίθετες.
Όμως, είμαι βέβαιος, ότι υπάρχει μία τέτοια ιδέα, ελκυστική και ενωτική, δική μας, ποντιακή.
Οι ρίζες της είναι βαθείες:
- στην καθημερινή μας ζωήν, με τα καθημερινά προβλήματα·
- στην ιστορική μας μνήμην, την πλήρην πρωτόγνωρων εξάρσεων και φοβερών πτώσεων·
- στην εθνικήν μας συνείδησιν, καλλιεργημένην στο γόνιμον πεδίον της Αρχαιότητος και της Ορθοδοξίας.
Αυτή η ιδέα ευρίσκεται στην διασταύρωσιν ακριβώς αυτών των φαινομένων του παρελθόντος μας και της σημερινής μας διαβιώσεως.
Και ακριβώς ενώπιον αυτών των προβλημάτων εστάθη ο ηγέτης των Ελλήνων του μετασοβιετικού χώρου Ιβάν Σαββίδης, στην προγραμματικήν του ομιλίαν στην Γερμανίαν, κατά το φεστιβάλ Ποντιακών χορών, που οργάνωσεν η Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων της Ευρώπης.
Πρωτίστως, πρόκειται:
- Περί των διαχρονικών ιδεωδών της Ορθοδοξίας (η οποία υποβάλλεται σε ισχυρήν πίεσιν τόσον από την Δύσιν, όσον και από την Ανατολήν – νέες προκλήσεις των καιρών)·
- περί μερίμνης διά την μεγάλην κληρονομίαν μας στον ιστορικόν Πόντον, την τραγικήν τύχην των μνημείων του πολιτισμού μας σ’ αυτά τα εδάφη (πχ, η ιστορική εκκλησία της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούνταν, καθώς επίσης στην Νίκαιαν έχουν μετατραπεί από το 2013 σε τζαμιά· δυνάμεθα, άραγε, να πραγματοποιήσωμεν κάτι εποικοδομητικόν στην προκειμένην περίπτωσιν;)·
- περί του προβλήματος της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού (δεν γίνεται λόγος περί στερεοτύπων, τυπικών εισφορών στην πλατείαν της Αγίας Σοφίας στην Θεσσαλονίκην, ήτοι περί αυτοκαθησυχάσεως, αλλά περί νέας ποιοτικής μορφής εργασίας σε Παγκόσμιον επίπεδον)·
- περί διατηρήσεως και αναπτύξεως των παραδόσεων και εθίμων μας, τον προ-παγανδισμόν της τεραστίας κληρονομίας μας, συμπεριλαμβανομένων των σχολικών βιβλίων·
- περί της εκμαθήσεως και διαδόσεως της ελληνικής γλώσσης και του ελληνικού πολιτισμού·
Πρωτίστως δε, μεταξύ:
- της ελληνικής νεολαίας της Διασποράς, την διαπαιδαγώγησιν σε αυτήν υψηλής πνευματικότητος και εθνικής συνειδήσεως·
- περί των προβλημάτων των Ελλήνων-επαναπατρισθέντων, πρωτίστως δε, των ανασφάλιστων συνταξιούχων, πολιτών της Ελλάδος, που το προσφιλές κράτος στα γεράματα τους επέταξε στον δρόμον, αφήνοντάς τους χωρίς κάποιον επίδομα – μαρτυρίαν νέας μορφής οικονομικής Γενοκτονίας·
- περί των εμφανιζομένων σε διάφορα θερμά σημεία του πλανήτου προβλημάτων των συμπατριωτών μας, όπως συνέβη με τους χριστιανούς της Συρίας και όπως συμβαίνει σήμερον με τους συμπατριώτες μας Έλληνες του Ντονμπάς στην Ουκρανίαν·
- περί ενισχύσεως των πολυπλεύρων και στενών σχέσεων της Διασποράς με την ιστορικήν Πατρίδαν, την Ελλάδαν.
Ακριβώς σ’ αυτό το σημείον, στο σταυροδρόμιον αυτών των προβλημάτων και γεγονότων, ευρίσκεται, κατά την γνώμην μου, εκείνη η καλλιεργηθείσα ποντιακή ιδέα, η οποία δύναται να ενώση πολλούς.
Η ιδέα, η οποία κυριεύει τις μάζες και αποβαίνει κινητήριος δύναμις ενός πραγματικού και ισχυρού Ποντιακού κινήματος.
Οφθαλμοφανές παράδειγμα της μεγάλης ενωτικής δυνάμεως στην πράξιν, προέβαλεν ο γνωστός συμπατριώτης μας Ιβάν Σαββίδης, χάριν των απίστευτων προσπαθειών του οποίου και της αγαστής συνεργασίας του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη διά πρώτην φοράν τα τελευταία 88 έτη, στα ερείπια του μοναστηρίου «Παναγία Σουμελά», στον ιστορικόν Πόντον, πάλιν ετελέσθη θεία λειτουργία και διά πρώτην φοράν στην ιστορίαν της το 2010 εχοροστάτησεν ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Πρόκειται διά ιστορικόν γεγονός όχι μόνον διά τον Ποντιακόν Ελληνισμόν. Ήτο ένα ρήγμα και νέα έξαρσις πνευματικού ξεσπάσματος, της ενότητός μας και των ελπίδων μας.
Περί αυτού ομιλούσαν με θαυμασμόν σε όλες τις χώρες, όπου ζουν Έλληνες, Ορθόδοξοι και όχι μόνον.
Πρόκειται περί συμβάντος, όταν η Πανεθνική ιδέα, εφαρμοζομένη με αδιάπτωτον προσοχήν και ορθήν προσέγγισιν, δύναται να αποβή ελκυστική και ενωτική διά εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριωτών μας.
Δι’ αυτόν τον λόγον τολμώ να επιβεβαιώσω πως σε αυτές τις μεταβατικές και κρισίμους περιόδους της νεωτέρας ιστορίας μας, εξαιρετικώς ουσιαστικός δύναται να είναι ο ρόλος τέτοιου Πανεθνικού ηγέτου. Αυτός ακριβώς είναι εκείνος ο κρίκος στο πολύπλοκον και πλήρες προβλημάτων σύστημα του Παγκοσμίου Ελληνισμού, που δύναται να τον αποσπάση από την κατάστασιν αδρανείας διαφόρων κρίκων. Ένας χαρισματικός άνθρωπος και απεριορίστως πιστός στα ιδεώδη της Ορθοδοξίας, ο οποίος είναι εις θέσιν να ενώση όλες τις κυριότερες Οργανώσεις μας, να εμφυσήση νέες δυνάμεις και να ανοίξη νέαν σελίδαν στην νεωτέραν ιστορίαν του Ελληνικού Πανεθνικού κινήματος. Τέτοια προσωπικότης ήτο χθες ο Ανδρέας Άθενς, Πρόεδρος του ΣΑΕ, διακεκριμένος εκπρόσωπος της Ελληνικής Διασποράς.
Σήμερον, τέτοια χαρισματική προσωπικότης είναι ο Ιβάν Σαββίδης, η πολύπλευρος και καρποφόρος δραστηριότης του είναι εξαιρετικώς γνωστή.
Χρειάζεται, άραγε, αυτό στον ίδιον, τον γνωστόν πολιτικόν και επιτυχημένον επι-χειρηματίαν, και θα θελήση να πραγματοποιήση αυτήν την ιστορικήν επιλογήν διά την ένωσιν όλων των δυνάμεων του Ποντιακού Ελληνισμού – δεν γνωρίζω. Πρόκειται δε, δι' άλλον θέμα.
Ωστόσον, η νεωτέρα ιστορία του λαού μας, ήδη έθεσε στην ημερησίαν διάταξιν αυτό το θέμα.
Κλείνω το παρόν άρθρον με μίαν ρητορικήν ερώτησιν, η οποία ετέθη εξ αρχής:
«Είναι, άραγε, απαραίτητη αυτή η ενοποιημένη Παγκόσμια οργάνωσις του Ποντιακού Ελληνισμού;».
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να θεμελιώσουμε αυτήν την τελευταίαν διαβεβαίωσιν – το αδιαμφισβήτητον «Ναι», σ’ αυτό το σημείον, είναι απολύτως οφθαλμοφανές: στο Ποντιακόν μας και, συνολικώς, στο Πανελλήνιον πεδίον, συσσωρεύθησαν πολλά Πανεθνικά προβλήματα θεμελιακού χαρακτήρος, και απαιτείται η ύπαρξις ενός τέτοιου μηχανισμού διά την λύσιν τους. Ήτοι, με απλά λόγια, επιβεβαιώνουμε τα εξής: είτε εμείς, γενικώς, παύουμε να ομιλούμαι περί ιστορικού Πόντου και των διαχρονικών συμβόλων του Ποντιακού Ελληνισμού σ’ αυτήν την ιεράν δι’ εμάς γην, διά τις τραγωδίες και το μεγαλείον του λαού μας, διά τα προβλήματα της Διεθνούς αναγνωρίσεως της Γενοκτονίας των Ποντίων, διά την πνευματικότηταν και την ιερότηταν δι’ εμάς της Ορθοδοξίας, διά την κληρονομικότηταν των γενεών και το μέλλον της νεολαίας μας, διά την διαμόρφωσιν της εθνικής συνειδήσεως των τέκνων και εγγονών μας, πρωτίστως στις χώρες της Διασποράς, είτε γενικώς, δεν λέγομαι απολύτως ΤΙ-ΠΟ-ΤΑ περί όλων αυτών, είτε εμείς, οι εκπρόσωποι του οργανωμένου Ποντιακού Ελληνισμού, ασχολούμεθα με αυτά, βασιζόμενοι στα γνωστά θεσπίσματα και κανόνες λειτουργίας των Διεθνών εγκύρων οργανώσεων. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει!
Ο άλλος δρόμος απλώς ονομάζεται απομίμησις και αυταπάτη.
Κυριάκος Ιορδανίδης
Διευθύνων Σύμβουλος του ΣΑΕ
Περιφερείας των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ.